ZKP Lipnica - Słownik
zaloguj się   |   
RSS

Słownik

Słownik powstał na podstawie pracy
"Słownik nazw geograficznych gminy Lipnica"

autorstwa Aliny Drzazga i Tomasz Drzazga

Praca opracowana w 2003 roku.
Pracę recenzowali dr Jacek Kaczmarzyk i dr Cezary Obracht-Prondzyński

Korekte nanieśli Marzena Warnke i Andrzej Lemańczyk


Wszystkich haseł w słowniku: 374
A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O
Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź 1-9

Gochy

to nazwa regionu i ludności pd.-zach. części Kaszub. Do 1901 roku Gochy tworzyły jedną, rozległą parafię z siedzibą w Borzyszkowach. Pierwotnie teren regionu był porośnięty mieszaną puszczą, co pozostawiło ślad w nazwach miejscowych, np. Lipnica, Brzeźno, Borzyszkowy czy Dębowo. We wczesnym średniowieczu wchodził w skład kasztelani szczycieńskiej, która po opanowaniu przez Krzyżaków została przekształcona w komturstwo człuchowskie. Istnieje hipoteza, że wcześniej niezamieszkały obszar został zasiedlony w wyniku kolonizacji przeprowadzonej właśnie przez Krzyżaków. Niestety w żadnym opracowaniu nie można znaleźć informacji o pierwszym użyciu w dokumentach historycznych czy literaturze nazwy Gochy. Podobnie nie została rozstrzygnięta jej etymologia. Marian Fryda uważa, że nazwę odprzezwiskową Gochy nadali Krëbanie, czyli mieszkańcy Zaborów. Gochy i Krëbanie jako najbliżsi sąsiedzi często zawierali małżeństwa między sobą i być może kawalerów przybywających z dawnej parafii borzyszkowskiej określano właśnie słowem gach, oznaczającym kawalera, zalotnika, które przekształcone zostało w gòch. Najbardziej prawdopodobną wersję przedstawił ksiądz Bernard Sychta wywodząc nazwę regionu od nieużytków (kasz. gòchë), przytaczając liczne przysłowia: Zemia na Gòchach nigdë nie je doma, zôjk mùszi z ni drawòwac, Na Gòchach wiedno je jôchim, Na Gòchach zôjk brëkùje tësąc mòrgów, a jesz mùszi krasc, Na tëch gòchach nic nie rosce. Rzeczywiście gleby tu ubogie, przeważnie piaszczyste V i VI klasy. W okresie międzywojennym mawiano: Pansko biéda idze z Gòchów do Bëtowsciégo krézu. Ludność Gochów używa miejscowego dialektu a gôszec to „mówić prawdziwie po kaszubsku”. Nazwę regionu spotyka się w różnych miejscach. Od 1988 roku nosi tę nazwę zespół folklorystyczny z Lipnicy. Również w Lipnicy istnieje bar „U Gocha”. W Bytowie funkcjonuje browar „Goch”, założony w 1997 roku, a organizowany od 1980 roku bytowski półmaraton, nazywany jest Biegiem Gochów. Nazwa Gochy znalazła się również w tytule dwumiesięcznika „Naji Gòchë” wydawanego od 2001 roku przez Z.Talewskiego. W literaturze różnie przedstawia się również zasięg terytorialny Gochów. Jeśli jednak ktoś przywołuje nazwę Gochy, to ma na myśli przede wszystkim teren dzisiejszej gminy Lipnica.