ZKP Lipnica
zaloguj się   |   
RSS

Ważniejsza działalność Oddziału ZKP w Lipnicy

Po tych dwóch uroczystościach uznano, że miejscowi działacze są na tyle silni, aby sami poprowadzić dalszą działalność. Okazja do powołania nowego oddziału ZKP nadarzyła się wyśmienita - obchody 300 rocznicy Odsieczy Wiedeńskiej.

Dnia 24 marca 1983 r. na zebraniu w Brzeźnie Szlacheckim w Klubie Rolnika został powołany Komitet Budowy Pomnika. Zebraniu przewodniczyła Władysława Spiczak Brzezińska. Obecni byli: Zbigniew Studziński (przewodniczący GRN w Lipnicy), Leopold Jankowski (naczelnik Gminy Lipnica), Kazimierz Ostrowski (prezes Oddziału ZKP w Chojnicach), Zbigniew Talewski (prezes Oddziału ZKP w Słupsku). Powołano Komitet w składzie: Matczak Jerzy (dyrektor szkoły), Krzemiński Zdzisław (lekarz), Krzoska Jan (naczelnik poczty), Klonczynski Franciszek (rolnik), Gryndeman Franciszek (sołtys), Świątek Brzeziński Paweł (rolnik), Dorawa Roman (dyrektor ZUM), Rudnik Jan (rolnik), Urowski Leon (pracownik Kółka Rolniczego), Spiczak Brzezińska Władysława (emerytowana nauczycielka), Balcerzak Jerzy (leśniczy), Zmuda Trzebiatowska Aniela (rolnik), Kiedrowska Krystyna (rolnik), Katczyński Józef (sołtys Brzozowa), Rudnik Józef (emerytowany pracownik PGRybnego), Spiczak Brzeziński Stanisław (rolnik), Studziński Zbigniew (przewodniczący GRN), Ostrowski Kazimierz (prezes ZKP w Chojnicach), Talewski Zbigniew (prezes ZKP w Słupsku), Ciemińska Gertruda (nauczycielka), Spiczak Brzeziński Jan (rolnik).

W sumie odbyło się 7 zebrań Komitetu. Spośród członków wybrano Prezydium: Matczak Jerzy – przewodniczący, Spiczak Brzezińska Władysława – sekretarz, Balcerzak Jerzy – skarbnik, Krzemiński Zdzisław – członek, Świątek Brzeziński Paweł – członek, Gryndeman Franciszek – członek. Pierwsze prace fachowe przy budowie pomnika i otoczeniu zostały wykonane odpłatnie przez majstra budowlanego Józefa Gostomczyka z Lipnicy. Prace kamieniarskie i drzewne wykonał odpłatnie Stanisław Spiczak Brzeziński. Do budowy wydatnie włączyło się miejscowe społeczeństwo, szczególnie przy zagospodarowaniu terenu wokół pomnika. Wykonano bezpłatnie wszystkie prace ziemne, ofiarowano drzewo do gontów i oparkanienia. Bezpłatnie dokonano też zwózki materiałów. Nadleśnicwo Bytów ofiarowało sadzonki tui do parkanu. Kobiety z Brzeźna Szl. ofiarowały i posadziły 300 sztuk pięknie kwitnących turków i aksamitek. Projekt pomnika i oparkanienia wykonał znany architekt Jan Sabiniarz z Chojnic. Wykonanie zieleni wokół pomnika zaprojektowała i zrealizowała nauczycielka Gertruda Ciemińska. Znacząco w prace te włączyła się również dziatwa szkolna ze swoimi wychowawcami. Radą i pomocą finansową wspomagały Gochy Oddziały ZKP z Chojnic, Słupska i Zarząd Główny. Zasadnicze koszty związane z budową pomnika pokrył Urząd Gminy w Lipnicy. Dodatkowo wykonano nowy przystanek autobusowy w stylu kaszubskim, promenadę przy stawie, gdzie posadzono 22 młode lipy oraz wykonano odpływ nadmiernej wody ze stawu. Prace budowlane nadzorował Andrzej Felski, budowlaniec z Urzędu Gminy w Lipnicy.

We wrześniu 1983 r. powołano Zarząd Oddziału ZKP w Lipnicy w składzie:
1. Władysława Spiczak Brzezińska – Prezes,
2. Ksiądz Kazimierz Raepke – Zastępca Prezesa,
3. Zbigniew Studziński – Sekretarz,
4. Piotr Wera – Skarbnik,
5. Roman Kiedrowski – Kronikarz,
6. Zofia Cieślińska – Członek,
7. Jerzy Balcerzak – Członek,
8. Stanisław Szreder – Członek.

18 września 1983 r. w Brzeźnie Szlacheckim, w trzechsetną rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej, wzniesiony pomnik - obelisk kamienny „Kaszubi pod Wiedniem”, uwieńczony został krzyżem. Odbyła się wzniosła uroczystość. W godzinach przedpołudniowych Msza św. polowa. Głównym celebransem był Ksiądz Biskup Marian Przykucki – Ordynariusz Diecezji Chełmińskiej, w asyście księży naszego dekanatu. Po Mszy św. ks. Bp poświęcił pomnik i wygłosił okolicznościowe kazanie. Po południu 18 września 1983 r. odbyła się część świecka: przecięcie wstęgi, występy okolicznych zespołów kaszubskich, orkiestr dętych i zabawa ludowa. Organizatorami imprezy byli: Obywatelski Komitet Budowy Pomnika w Brzeźnie Szlacheckim oraz Oddziały Zrzeszenia ze Słupska i Chojnic.

W dniu 18 września 1983 r., w godzinach przedpołudniowych, przed uroczystością kościelną przedstawiciele społeczności parafialnej wyjechali bryczką konną w asyście jeźdźców na koniach do Łąckiego Młyna po Jego Ekscelencję ks. Biskupa Mariana Przykuckiego. Przy ołtarzu polowym biskupa przywitały dzieci oraz delegacja w składzie: Franciszek Klonczyński, Władysława Spiczak Brzezińska i Jerzy Balcerzak. W koncelebrze Mszy św. brali udział dziekani dekanatu borzyszkowskiego i bruskiego: ks. Kazimierz Raepke i ks. Zdzisław Wyrwicki, a także proboszcz Brzeźna Szl. Marian Bojanowski. Nad ołtarzem widniał napis: „Przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył” (słowa króla Jana III Sobieskiego) oraz obraz Matki Boskiej Częstochowskiej na tle mapy Polski. Podczas Mszy św. nie obyło się bez przykrych sytuacji. Mianowicie zabrakło energii elektrycznej. Po Mszy św. procesja udała się pod pomnik przy dźwiękach orkiestr dętych z Łubiany i Borowego Młyna. Nastąpiło odsłonięcie pomnika przez Władysławę Spiczak Brzezińską i poświęcenie pomnika przez biskupa. Po uroczystości kościelnej był poczęstunek na sali pana Pawła Kiedrowskiego. Plebania była w tym czasie w budowie.

W tym samym dniu, w godzinach popołudniowych, odbyła się uroczystość świecka z udziałem władz wojewódzkich, gminnych i organizacji społecznych. Byli też obecni przedstawiciele poszczególnych oddziałów ZKP. Odsłonięcia pomnika tym razem dokonali: Władysława Spiczak Brzezińska, Kazimierz Ostrowski (prezes ZKP w Chojnicach), Wojciech Kiedrowski (naczelny redaktor „Pomeranii”). Otwarcia uroczystości dokonał Zbigniew Talewski (prezes ZKP w Słupsku). Akt erekcyjny odczytali Izabela Trojanowska (Prezes Zarządu Głównego ZKP) i Jerzy Matczak (dyrektor szkoły w Brzeźnie Szlacheckim). Następnie miało miejsce odznaczenie zasłużonych, wręczenie dyplomów i wyróżnień. Wręczono też medaliony, specjalnie przygotowane na tą okazję, z popiersiem króla Jana III Sobieskiego. Występowały zespoły artystyczne: dziecięcy „Modraki” z Kartuz, „Krëbanë” z Brus, Teatr Lalki „Tęcza” ze Słupska, orkiestry dęte z Łubiany i Borowego Młyna. Występy odbywały się na wolnym powietrzu na przygotowanej estradzie i w sali pana Pawła Kiedrowskiego. Czynne było stoisko z książkami i prasą o tematyce kaszubsko-pomorskiej. Zaproszeni goście udali się później na poczęstunek do świetlicy szkolnej.

Oto "Pieśń o Janie III Sobieskim" - autor nieznany, wykonana w 1933 r., w 250-tą rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej (przekazana przez p. Urszulę Ryngwelską):

1. Przed kim Osmana uległa potęga, kto świeżym laurem czoło swe ozdobił,
Ten po najwyższą godność śmielej sięgał, wart berła, kto się berła mieczem dobył.
2. Kara Mustafa, tłum Turków zawzięty, groźnie się zbliżał ku wiedeńskim szańcom,
Uciekł Leopold bojaźnią przejęty, stolicę na łup wydaje pochańca.
3. Tu poseł jego widząc króla Jana, Ratuj! Zawołał i Wiedeń i państwo.
To mówiąc z płaczem upadł na kolana, a legat dodał: ratuj chrześcijaństwo!
Recytacja:
4. Na to Sobieski: na rycerski bój gotowy, do swojej spieszy Królowej Monarchini Niebieskiej,
Przed Jej ołtarzem kornie klęka - krzyżem leży i wśród gorących pyta się pacierzy.
5. Czy na większą Polski chwałę śle Częstochowska Panienka Jego na taką wyprawę?
Czy na obronę krzyża Bóg go wzywa?
6. Z klęczek lew polski się zrywa, hetmańską skinął buławą.
Na walkę o święty krzyż krwawą hufce powiódł uskrzydlone.
7. Na rycerskie powiódł męstwo po zwycięstwo, dowodzić jego to sprawa,
Zwyciężać jego to rzecz.
8. Do Wiednia w porę z odsieczą Polska przybyła buława, husaria nasza w bój leci,
Pod skinieniem jego oka bogate nikną namioty, w proch upada księżyc złoty.
Dalej śpiew:
9. Rozprasza tłumy rycerstwo skrzydlate i Mahometa chorągiew wydziera,
Zdobywa obóz i łupy bogate, a Wiedeń bramy zwycięzcom otwiera.

A oto słowa wypowiedziane przez Franciszka Klączyńskiego na powitanie ks. Biskupa:

"Wielebny Księże Biskupie. Z gorącym sercem witamy Ciebie na naszej kaszubskiej ziemi. Zapewniamy Ciebie o ogromnej radości i wdzięczności, żeś raczył zaszczycić swoją obecnością naszą uroczystość. Z inicjatywy ZKP, miejscowego społeczeństwa i Urzędu Gminy w Lipnicy wznieśliśmy pomnik ku czci króla Jana III Sobieskiego i na pamiątkę udziału rycerstwa kaszubskiego w zwycięstwie pod Wiedniem. Na skromnym obelisku umieściliśmy krzyż-symbol naszej wiary, który czcił i szanował wielki bohater Wiedeńskiej Wiktorii. Prosimy Cię serdecznie w imieniu Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, Obywatelskiego Komitetu Budowy i całego społeczeństwa Brzeźna Szlacheckiego o poświęcenie naszego pomnika. Pragniemy, by dzisiejsza uroczystość świadczyła o naszym głębokim przywiązaniu do kościoła świętego i ukochanej Ojczyzny.”

29 września 1984 r. w Borzyszkowach odbyła się uroczystość odsłonięcia epitafium na grobie Józefa Gierszewskiego, majora „Ryś”, byłego komendanta TOW „Gryf Pomorski”, rodem z Prądzony na Gochach. Uroczystość rozpoczęła się Mszą św. o spokój duszy J. Gierszewskiego, celebrowaną przez miejscowego proboszcza, ks. Dziekana Kazimierza Raepke. Po mszy św., na cmentarzu przykościelnym w Borzyszkowach, wstęgę na grobie przeciął najstarszy syn Józefa Gierszewskiego – Jan. Na uroczystości obecni byli członkowie rodziny: żona, synowie, wnuki. Byli też obecni kombatanci ze swoim sztandarem, dzieci szkolne z Lipnicy z nauczycielami, miejscowe społeczeństwo. Poświęcenia dokonał ks. Kazimierz Raepke. Następnie udano się do szkoły w Lipnicy, gdzie odbyło się sympozjum na temat działalności Józefa Gierszewskiego. Głównym prelegentem był Andrzej Gąsiorowski. W skład prezydium wchodzili: Zbigniew Studziński, Jan Szalewski (kolega Gierszewskiego), Henryk Kurowski, Stanisław Gierszewski-syn, Wojciech Kiedrowski.

Dnia 15 września 1985 r. odbyła się świecka uroczystość związana z odsłonięciem pamiątkowej tablicy na Szkole Podstawowej w Borowym Młynie. Tablica upamiętnia walkę miejscowej ludności w 1920 r. o sprawiedliwą granicę polsko-niemiecką na Gochach. Inicjatywę umieszczenia tamże tablicy podjęły oddziały ZKP w Lipnicy, Chojnicach i Słupsku przy współudziale Obywatelskiego Komitetu Obchodów 65 rocznicy Powrotu Gochów do Macierzy, powołanego w Borowym Młynie. Tablica została wykonana w drewnie lipowym przez artystów z Czerska (A. M. Łangowskich). Treść tablicy:

„ Stôł sa~ cud, Kaszebskô wstała” (cytat wiersza ks. Leona Heyke)
Na Pamiątkę Patriotycznego Zrywu Mieszkańców Gochów,
Którzy w lutym 1920 r. sercem stanęli przy Polsce,
Granicę odepchnęli na zachód. Borowy Młyn 1985 r.

Odsłonięcia tablicy dokonali: Helena Rogala z domu Spiczak Brzezińska, pamiętająca wydarzenia z 1920 r., córka jednego z aktywnych działaczy tamtych czasów oraz Władysław Pażątka Lipiński, żołnierz września 1939 r. Część artystyczną przygotowały dzieci ze szkoły z Borowego Młyna. Występował również zespół „Kościerzyna”. Uroczystość miała oddźwięk w telewizji: 17.09 pokazano fragmenty w pr.II, 29.09 w pr.I w dzienniku wieczornym.

Uroczystość kościelna odbyła się tydzień później 22 września 1985 r. Poświęcenia tablicy oraz figury św. Jana dokonał ks. Biskup Marian Przykucki. Figura św. Jana została wybudowana w 1928 r., zniszczona przez hitlerowców w 1941 r., odbudowana w 1985 r.
W tym samym czasie 17 września 1985 r. w Gdańsku odbyło się uroczyste przekazanie sztandarów ZKP dla Zarządu Głównego i Oddziału Gdańskiego. Prezes Władysława Spiczak Brzezińska wbiła tam symboliczny „gwóźdź” w drzewce sztandaru.

25 stycznia 1986 r. w Szkole Podstawowej w Borowym Młynie odbyło się ogólne spotkanie wszystkich członków oddziału ZKP w Lipnicy, na którym powołano kluby: Borowy Młyn (Anna Ulatowska-prezes, Roman Reszka, Józef Rudnik, Władysław Lipiński), Brzeźno Szlacheckie (Władysława Spiczak Brzezińska-prezes, Gertruda Ciemińska, Zdzisław Krzemiński, Jerzy Balcerzak).

W marcu 1986 r. w Szkole Podstawowej w Brzeźnie Szlacheckim odbył się kurs gotowania, zorganizowany przez ZKP i Koło Gospodyń Wiejskich. Instruktorką kursu była Anna Balcerzak. 5 kwietnia kurs ukończyło 26 osób. Dzieci szkolne na zakończenie kursu wykonały część artystyczną – recytując prozę i poezję kaszubską.

W marcu 1986 r. w klubie w Zapceniu powstał amatorski zespół teatralny o nazwie „Beleco”. Wystawiał on przedstawienia kaszubskie, a prowadziła go kol. Joanna Gil-Śleboda.

W czerwcu 1986 r. nauczycielka Gertruda Ciemińska z dziećmi szkolnymi pomalowała przystanek autobusowy w stylu kaszubskim.

21 marca 1987 r. w ramach Dni Kultury Kaszubskiej w Brzeźnie Szl. i Borowym Młynie gościł amatorski zespół pieśni i tańca z Czyczków.

27 września 1987 r. Borzyszkowach umieszczono tablicę pamiątkową na Szkole Podstawowej i nadano szkole imię Józefa Gierszewskiego. Na uroczystość złożyła się Msza św. pod przewodnictwem ks. Kazimierza Raepke, przecięcie wstęgi, okolicznościowe przemówienia i spotkanie w lokalu szkoły zakończone poczęstunkiem.

W między czasie odbywały się kaszubskie Msze św.:
- 14.07.1991 r. w Borowym Młynie, w czasie spływu kajakowego „Śladami Remusa”;
- 29.03 1992 r. w Borzyszkowach, w 50-tą rocznicę śmierci Sługi Bożego Biskupa Konstantego Dominika o rychłą beatyfikację;
- 16.06.1992 r. w Borzyszkowach w czasie Zjazdu Rodziny Borzyszkowskich;
- 15.11.1992 r. w Borowym Młynie w czasie 500-lecia Borowego Młyna (szerszy opis w „Pomeranii” nr 1/93).

2 lipca 1995 r. w Borzyszkowach w kościele odbyła się uroczystość pożegnania proboszcza ks. Kanonika Kazimierza Raepke. Odszedł w stan spoczynku i zamieszkał na rencie w Kartuzach u rodziny. Z wielkim bólem, po niedługim pobycie w Kartuzach, pożegnało Go społeczeństwo z Gochów, po niespodziewanej śmierci, na tamtejszym cmentarzu w dniu 15 maja 1997 r.

W latach 90-tych odbywały się cyklicznie, co roku, przeglądy prozy, pieśni i tańców kaszubskich w Szkole Podstawowej w Brzeźnie Szlacheckim o zasięgu gminnym. Nagrody przekazywała prezes Władysława Spiczak Brzezińska z funduszy Urzędu Gminy.

We wrześniu 1997 r. oddział brał aktywny udział w kampanii wyborczej kandydata na senatora, byłego wojewody słupskiego, Kazimierza Kleiny. Zebrano 153 podpisów na terenie gminy, rozdawano ulotki i naklejano plakaty.

15 maja 1998 r. delegacja ZKP brała udział w uroczystym odsłonięciu tablicy w kościele w Borzyszkowach, w pierwszą rocznicę śmierci ks. Kanonika Kazimierza Raepke.

Wersja do druku